เมืองโบราณศรีเทพ มรดกโลกแห่งใหม่ของไทย

เมื่อวานนี้ประเทศไทยมีข่าวที่น่ายินดีมากเกี่ยวกับโบราณสถานแห่งหนึ่ง ที่นักโบราณคดีขุดพบ และได้บูรณะมาร่วม 10 ปี

รายงานข่าว เมื่อวันที่ 19 ก.ย. 2566 คณะกรรมการมรดกโลกสมัยสามัญ ครั้งที่ 45 ที่กรุงริยาด ประเทศซาอุดีอาระเบีย ได้ประกาศขึ้นทะเบียน “เมืองโบราณศรีเทพ” จ. เพชรบูรณ์ เป็นมรดกโลกทางวัฒนธรรมแห่งใหม่

.

ปัจจุบันมีมรดกโลกอยู่ 1,194 รายการ จาก 167 ประเทศ ภายใต้จำนวนสมาชิก 195 ราย

แบ่งเป็นมรดกโลกทางวัฒนธรรม 931 รายการ มรดกโลกทางธรรมชาติ 224 แห่ง และแบบผสมผสาน 39 รายการ

จากมรดกโลกทั้ง 3 แบบ พบว่ามี 56 รายการอยู่ในภาวะที่น่าเป็นห่วง ในแถบเอเชียหรือบริเวณประเทศเพื่อนบ้านของไทยเรา ที่มีพรมแดนติดๆ กับไทย ก็มีมรดกโลกทั้ง 3 รูปแบบ มีการขึ้นทะเบียนเป็นมรดกโลกหลายแห่งเช่นกัน

มรดกโลกของประเทศที่มีอาณาเขตติดต่อกับประเทศไทย ได้แก่

พม่า

• เมืองโบราณพยู
• พุกาม

สาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว

• เมืองหลวงพระบาง
• วัดพูและการตั้งถิ่นฐานโบราณที่เกี่ยวข้องภายในภูมิทัศน์วัฒนธรรมจำปาสัก
• แหล่งไหหินยักษ์ในเชียงขวาง – ทุ่งไหหิน

กัมพูชา

• อังกอร์
• วัดพระวิหาร
• โซนวัดสัมโบไพรกุก แหล่งโบราณคดีอิศานปุระโบราณ
• เกาะเคอร์: แหล่งโบราณคดีแห่งลิงกาปุระโบราณหรือโชคการ์ยาร์

มาเลเซีย

• อุทยานแห่งชาติกูนุงมูลู
• อุทยานคินาบาลู
• มะละกาและจอร์จทาวน์ เมืองประวัติศาสตร์ช่องแคบมะละกา
• มรดกทางโบราณคดีแห่งหุบเขาเล้งกง

ประเทศไทย

สำหรับประเทศไทยได้รับการขึ้นทะเบียนแหล่งมรดกโลกมาแล้ว 6 แห่ง แบ่งเป็นมรดกโลกทางวัฒนธรรม 3 แห่ง  มรดกโลกทางธรรมชาติ 3 แห่ง

ได้รับการขึ้นทะเบียนแหล่งมรดกโลก ทางวัฒนธรรม 3 แห่ง ดังนี้

• เมืองประวัติศาสตร์พระนครศรีอยุธยา  ได้รับการขึ้นทะเบียนเมื่อ ปี 2534
• แหล่งโบราณคดีบ้านเชียง  ได้รับการขึ้นทะเบียนเมื่อ ปี 2535
• เมืองประวัติศาสตร์สุโขทัยและเมืองประวัติศาสตร์ที่เกี่ยวข้อง  ได้รับการขึ้นทะเบียนเมื่อ ปี 2537

ได้รับการขึ้นทะเบียนแหล่งมรดกโลก ทางธรรมชาติ 3 แห่ง ดังนี้

• เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าทุ่งใหญ่-ห้วยขาแข้ง ได้รับการขึ้นทะเบียนเมื่อ ปี 2534
• วนอุทยานดงพญาเย็น-เขาใหญ่ ได้รับการขึ้นทะเบียนเมื่อก ปี 2548
• วนอุทยานแก่งกระจาน ได้รับการขึ้นทะเบียนเมื่อ ปี 2564

และล่าสุด เมืองโบราณศรีเทพ  กลายเป็นแหล่งมรดกโลกทางวัฒนธรรมแห่งที่ 7

• เมืองโบราณศรีเทพและอนุสาวรีย์ทวารวดีที่เกี่ยวข้อง  ได้รับการขึ้นทะเบียนเมื่อวันที่ 19 กันยายน 2566

โดนจากการประกาศและได้ขึ้นทะเบียนเป็นแหล่งมรดกโลกทางวัฒนธรรมแล้วนั้น ทาง UNESCO ได้ วางแผนการจัดการประกอบด้วย 7 ข้อ โดยเน้นไปที่ประเด็นสำคัญดังต่อไปนี้:

1. การศึกษาทางวิชาการและการสนับสนุนการวิจัย

2. โบราณคดีและการอนุรักษ์โบราณสถาน

3. การใช้ที่ดิน

4. การพัฒนาสาธารณูปโภคและสิ่งอำนวยความสะดวกสาธารณะ

5. ส่งเสริมการเรียนรู้ การท่องเที่ยว และการประชาสัมพันธ์

6. การมีส่วนร่วมของชุมชน

7. การจัดการความเสี่ยงจากภัยพิบัติทางธรรมชาติ

และในเอกสารที่ UNESCO เผยแพร่ ยังกล่าวไว้ว่า

“เมืองโบราณศรีเทพเป็นศูนย์กลางแห่งความเป็นเลิศด้านวัฒนธรรมทวารวดีที่สมบูรณ์และครบถ้วนในประเทศไทย” เราจะปกป้อง อนุรักษ์ และพัฒนาเมืองโบราณศรีเทพอย่างยั่งยืน เพื่อรักษาความสมบูรณ์และคงไว้ซึ่งความเป็นมรดกทางวัฒนธรรมทวารวดี

พื้นที่อนุรักษ์ตามแผนการจัดการนี้

แผนการจัดการนี้เน้นกิจกรรมการอนุรักษ์ที่จะดำเนินการในพื้นที่ 3 แห่งดังต่อไปนี้ ได้แก่

1. อุทยานประวัติศาสตร์ศรีเทพ

: พื้นที่ของอุทยานประวัติศาสตร์ศรีเทพ ได้แก่ เมืองชั้นใน (เมืองใน) และเมืองรอบนอก (เมืองนอก) ซึ่งเป็นหนึ่งในคุณสมบัติที่ได้รับการเสนอชื่อ พื้นที่ดังกล่าวได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นโบราณสถานโบราณสถานโดยกรมศิลปากรแล้ว และประกาศการจดทะเบียนปรากฏในราชกิจจานุเบกษา ฉบับที่ 80 มาตรา 29 ลงวันที่ 6 มีนาคม พ.ศ. 2506 รวมพื้นที่ 474.011 เฮกตาร์ หรือประมาณ 2,962.57 ไร่

2.โบราณสถานเขากลางนอก

: พื้นที่ทั้งหมด 10.144 เฮกตาร์ได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นโบราณสถานเขากลางนอก พื้นที่เหล่านี้รวมถึงพื้นที่สำคัญที่เขากลางนอกตั้งอยู่ เขากลางนอกเป็นอนุสรณ์สถานโบราณที่สำคัญซึ่งเป็นสัญลักษณ์ของจักรวาลวิทยาทางศาสนา มีเจดีย์รองอยู่ 3 องค์ ในแต่ละด้านทั้งสี่ โบราณสถานเขากลางนอกแบ่งเขตกันชนร่วมกับเมืองโบราณศรีเทพ

3. โบราณสถานถ้ำเขาถมอราช

: โบราณสถานถ้ำเขาถมอราช ตั้งอยู่ในเขตป่าสงวนแห่งชาติเขาถมอราช พื้นที่ทั้งหมด 382.320 เฮกตาร์ โดยมีขอบเขตของพื้นที่ตั้งอยู่บริเวณเชิงเขาถมอราช พื้นที่ทั้งหมดอยู่ในตำบลโคกสะอาด

ถ้ามีโอกาศการได้ไปชมโบราณสถาน อันเป็น มรดกโลกทางวัฒนธรรม ที่สำคัญของมนุษยชาติ เราต้องช่วยกันรักษาสมบัติของชาติ และสนับสนุนให้คงอยู่ต่อไปจวบจนรุ่นลูกหลาน

ที่มา : https://whc.unesco.org/en/list/1662/