ยุง (วงศ์ Culicidae) มีประมาณ 3,500 ชนิด
เนื่องจากยุงตัวเมียมีนิสัยการดูดเลือด ส่วนใหญ่ ตัวเมียต้องการโปรตีนที่ได้จากเลือดเพื่อให้ไข่สุกทำให้ยุงเป็นพาหะนำโรคร้ายแรง เช่น ไข้เหลือง ไข้ซิกา มาลาเรีย โรคเท้าช้าง และไข้เลือดออก
ยุงยังมีลักษณะเด่นด้วยขาที่ยาวและเปราะบางและมีปากที่แหลมยาว หนวดของตัวผู้มักจะเป็นพุ่มมากกว่าตัวเมีย ตัวผู้และบางครั้งตัวเมียจะกินน้ำหวานและน้ำจากพืชอื่นๆ
ไข่จะวางบนผิวน้ำและฟักเป็นตัวอ่อนในน้ำ
ยุงถูกดึงดูดด้วยความชื้น กรดแลคติก คาร์บอนไดออกไซด์ และความร้อนในร่างกายเรา
Image by brgfx on Freepik
ยุงชนิดต่างๆ
ยุงก้นปล่อง (Anopheles mosquitoes)
ยุงก้นปล่องซึ่งเป็นพาหะนำโรคมาลาเรียเพียงรายเดียวที่รู้จักกันก็ส่งโรคเท้าช้างและโรคไข้สมองอักเสบ ยุงก้นปล่องจะสังเกตได้ง่ายเมื่ออยู่ในท่าพัก ซึ่งงวง หัว และลำตัวจะจับกันเป็นเส้นตรงแต่ทำมุมกับพื้นผิว
การวางไข่มักเกิดขึ้นในน้ำที่มีพืชพันธุ์หนาแน่น ตัวเมียวางไข่ไว้บนผิวน้ำโดยลำพัง ตัวอ่อนของยุงก้นปล่องจะนอนขนานกับผิวน้ำ
ยุงรำคาญ (Culex Mosquito)
สกุล Culex เป็นพาหะของโรคไข้สมองอักเสบจากเชื้อไวรัส และโรคเท้าช้างในเขตร้อนและกึ่งเขตร้อน มันถือลำตัวขนานกับพื้นผิวที่พักและงวงของมันก้มลงเมื่อเทียบกับพื้นผิว การวางไข่อาจเกิดขึ้นบนน้ำจืดเกือบทุกชนิด รวมทั้งน้ำที่ปนเปื้อนอยู่ ไข่ที่ลอยอยู่ในน้ำมีมวลรวมกันตั้งแต่ 100 ฟองขึ้นไป ตัวอ่อน Culex ที่ยาวและเรียวมีท่อหายใจที่มีกระจุกขน พวกเขาห้อยหัวลงที่มุม 45 °จากผิวน้ำ วงจรชีวิต โดยปกติ 10 ถึง 14 วัน อาจนานกว่าในสภาพอากาศหนาวเย็น
ยุงลาย (Aedes mosquitoes)
ยุงลายเป็นพาหะนำโรคที่ทำให้เกิดโรคไข้เหลือง ไข้เลือดออก ไข้ซิกา และไข้สมองอักเสบ เช่นเดียวกับ Culex มันถือลำตัวขนานกับพื้นผิวโดยงองวงลง ปีกมีสีสม่ำเสมอ ยุงลายอาจแตกต่างจาก ยุงรำคาญ (Culex) ด้วยทรวงอกสีเงินที่มีเครื่องหมายสีขาวและขนแปรงเกลียวหลัง ส่วนปลายของช่องท้องของตัวเมียนั้นแหลมและมี cerci ยื่นออกมา ยุง
ลายมักจะวางไข่ในน้ำที่ท่วมขัง แอ่งฝน หรือหนองน้ำเค็ม ไข่สามารถทนต่อความแห้งเป็นเวลานาน ตัวอ่อนอ้วนเตี้ยตัวเตี้ยมีท่อหายใจที่มีกระจุกอยู่คู่หนึ่ง และตัวอ่อนจะห้อยศีรษะลงที่มุม 45° จากผิวน้ำ วงจรชีวิตอาจสั้นเพียง 10 วัน หรือในสภาพอากาศเย็น นานถึงหลายเดือน
การควบคุมยุงหรือการกำจัดยุง
เนื่องจากยุงเป็นพาหะของโรคติดเชื้อต่างๆ การป้องกันไม่ให้พวกมันกัดเรา จึงถือเป็นการป้องกันภัยด้านสุขภาพที่สำคัญระดับโลก
โอกาสที่โรคจะแพร่ระบาดจะลดลงได้โดยใช้ยากันยุง เสื้อผ้ายาวที่ปิดแขนและขา มุ้งลวดที่ประตูและหน้าต่างที่เปิดอยู่ และมุ้งกันยุง ประชากรยุงบางส่วนสามารถควบคุมได้โดยการกำจัดแหล่งน้ำนิ่ง ซึ่งเป็นแหล่งเพาะพันธุ์ยุงซึ่งอาจฆ่าตัวอ่อนยุงได้ ส่วนยาฆ่าแมลงบางครั้งใช้เพื่อทำลายยุงตัวเต็มวัยในบ้าน
นักวิจัยได้ตรวจสอบความเป็นไปได้ของการจัดการประชากรยุงเพื่อป้องกันการผลิตลูกยุงที่มีชีวิต ซึ่งจะช่วยลดจำนวนยุง
นักวิจัยยังได้วิจัย วิธีที่ยุงตัวผู้อาจถูกดัดแปลงพันธุกรรมเพื่อถ่ายทอดยีนไปยังลูกหลานของพวกมัน ซึ่งทำให้ลูกหลานตายก่อนมีโตเต็มวัย นักวิทยาศาสตร์พบว่ายุงตัวเมียจะดึงดูดมนุษย์น้อยลงเมื่อสัมผัสกับสารประกอบขนาดเล็กที่เกี่ยวข้องกับโมเลกุลสารสื่อประสาท neuropeptide Y สารเหล่านี้อาจถูกปล่อยออกมาผ่านทางเครื่องจ่ายในบริเวณที่มียุงชุกชุม ช่วยป้องกันเราจากการถูกยุงกัด
ที่มา : https://www.britannica.com/animal/mosquito-insect
ในปัจจุบันมีสเปรย์ฉีดทั้งกันยุง และไล่ยุง กำจัดยุงหลายรูปแบบ แต่สิ่งที่จำเป็นที่สุดคือการกำจัดแหล่งเพาะพันธ์ุยุงในบ้าน น้ำในแจกันที่มักพบลูกน้ำของยุงลาย และท่อน้ำที่เป็นแหล่งของยุงรำคาญ นอกจากเททิ้งแล้วเรายังสามารถใส่ทรายอะเบทตามแหล่งน้ำที่เราพบ สามารถขอทรายอะเบทได้ที่ศูนย์อนามัย หรือสิ่งแวดล้อมเขตนั้นๆที่ท่านอยู่
ในไทยการระบาดของไข้เลือดออกอยู่ในช่วงฤดูฝน แต่ในช่วงปลายฝนตั้งแต่เดือน 10-11 มานี้ ฝนน้อยแต่ยังพบผู้ป่วยไข้ปวดข้อยุงลาย หรือชิคุนกุนยา
ขอบคุณภาพ : กรมควบคุมโรค
